Zaplecze sanitarne na budowie – o czym warto pamiętać?

Każdy pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia swoim pracownikom budowlanym swobodnego dostępu do urządzeń sanitarnych, zorganizowania miejsca do przechowywania rzeczy osobistych, a także do wydzielenia strefy, w której będzie można spożywać posiłki. Wszystkie pomieszczenia muszą spełniać szereg wymogów określonych przepisami prawnymi. W dalszej części tekstu przedstawiamy najważniejsze z nich, które pomogą w pełni przygotować zaplecze sanitarne na budowie.

Pomieszczenia higieniczno-sanitarne na budowie – ogólne wymogi formalne

Każdy pracodawca jest zobligowany do przestrzegania szczegółowych przepisów BHP – zarówno jeżeli chodzi o bezpieczeństwo na budowie, jak i plan zagospodarowania placu budowy (w tym przygotowanie zaplecza sanitarnego na placu budowy). Do najważniejszych aktów prawnych w Polsce regulujących przepisy związane z organizacją pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych należą:

  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
  • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych.

W przypadku warunków higieniczno-sanitarnych, które zostały pominięte w przepisach dotyczących higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, stosuje się ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy zawarte w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sposób szczegółowy określa, czym jest zaplecze sanitarne na budowie, i jakie pomieszczenia wchodzą w jego skład. Są to:

  • szatnie,
  • umywalnie,
  • pomieszczenia z natryskami,
  • pomieszczenia higieny osobistej kobiet,
  • ustępy,
  • palarnie,
  • jadalnie,
  • pomieszczenia do ogrzewania się pracowników,
  • pomieszczenia do odkażania, odpylania, prania i suszenia (dotyczy przede wszystkim miejsc pracy, gdzie obowiązują specjalne względy higieny lub tam, gdzie pracownicy mają kontakt z substancjami trującymi).

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej określa również, jaki rodzaj i wielkość pomieszczeń sanitarnych musi zapewnić pracodawca, biorąc pod uwagę liczbę zatrudnionych pracowników, a także uwzględniając rodzaj pracy przez nich wykonywany – w tym przypadku roboty budowlane.

Zaplecze socjalne na placu budowy – przepisy szczegółowe

Na terenie budowy inwestor jest zobowiązany do zorganizowania takich pomieszczeń, jak: szatnie, umywalnie, jadalnie, suszarnie, a także toalety. Co dokładnie mówią przepisy na temat każdego z pomieszczeń, i co należy wziąć pod uwagę przy urządzaniu wnętrz sanitarnych? Na te i inne pytania odpowiadamy szczegółowo w dalszej części artykułu.

Szatnie pracownicze – pomieszczenia higieniczno-sanitarne na budowie

Przechowywanie rzeczy osobistych zapewniają szatnie dla pracowników, które powinny być urządzone w osobnych, suchych pomieszczeniach z dostępem do światła dziennego. Szatnia pracownicza powinna być odpowiednio wentylowana (jeśli liczba pracowników przekracza 10, wentylacja powinna odbywać się z częstotliwością nie mniejszą niż dwukrotna na godzinę). W przypadku użytkowania szatni przez więcej niż 25 pracowników pomieszczenie należy wyposażyć w wentylację mechaniczną. Poza dbałością o jakość powietrza pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia pracownikom miejsc siedzących – dopuszczalne jest zamontowanie ławek trwale przytwierdzonych do podłoża. Liczba miejsca determinowana jest przez liczbę osób zatrudnionych – przynajmniej 50% siedzeń dla zmiany o największej liczbie osób.

Ponadto szatanie pracownicze można podzielić na poszczególne strefy uwzględniające strefę przeznaczoną na odzież osobistą, jak i odzież roboczą. Dokładnie mowa tu o podziale na:

  • szatnię odzieży własnej – strefa, w której pracownik ma możliwość przechowywania rzeczy osobistych,
  • szatnię odzieży roboczej i ochronnej – obszar przeznaczony na przechowywanie środków ochrony indywidualnej i odzieży, w której pracownik wykonuje swoje obowiązki,
  • szatnię podstawową – obszar łączący obie wyżej wymienione strefy. W tym przypadku dopuszcza się szafki dwudzielne, zapewniające całkowite odseparowanie od siebie odzieży roboczej od odzieży domowej,
  • szatnię przepustową – pomieszczenie, łączące ze sobą szatnię na odzież własną z szatnią na odzież roboczą i środki ochrony osobistej, a także uwzględniające urządzenia sanitarne z natryskami. Ten rodzaj szatni przeznaczony jest w szczególności dla pracowników podejmujących pracę w warunkach, w których kontakt z substancjami drażniącymi, zakaźnymi, wydzielającymi nieprzyjemny zapach czy promieniotwórczymi jest na porządku dziennym.

W przypadku pracy w warunkach, w których odzież robocza może zostać zabrudzona i zamoczona uzupełnienie będą stanowiły miejsca wyposażone w urządzenia gwarantujące wysuszenie ubrań, ich odkażenie lub odpylanie.

Każdemu pracownikowi powinno zapewnić się dostęp do osobistej szafki lub wieszaka. Rekomendowana wolna przestrzeń przypadająca na jedną osobę wynosi minimum 0,3 m2 podłogi. Kobiety oraz mężczyźni muszą mieć zapewnione osobne szatnie pracownicze – wyjątkiem jest zatrudnianie przez pracodawcę mniej niż 5 osób na jedną zmianę. W takim przypadku dopuszcza się użytkowanie przestrzeni wspólnej dla obu płci, lecz z możliwością zmiany odzieży w specjalnie przeznaczonych do tego kabinach.

Umywalnie i pomieszczenia z natryskami – sanitariaty na budowie

W warunkach, w których pracownik jest narażony na różnego rodzaju zabrudzenia, pracodawca jest zobowiązany do udostępnienia miejsc wyposażonych w prysznic i umywalkę – niezbędne minimum to 1 kabina przypadająca na 8 pracowników. Wyjątek stanowi praca w bliskim kontakcie z substancjami toksycznymi, etc. W takim przypadku pracodawca jest zobligowany do zapewniania 1 kabiny na 5 pracowników.

Zaplecze sanitarne na budowie wyposażone w umywalnie musi być odpowiednio wentylowane, a każdy pracownik powinien mieć zapewniony dostęp zarówno do zimnej, jak i ciepłej wody. Poza powyższym prysznice powinny być w bliskim kontakcie z toaletami.

Toaleta budowlana – regulacje prawne

Toaleta budowlana to jedno z najważniejszych urządzeń stanowiących zaplecze sanitarne na budowie – więcej na ich temat pisaliśmy w artykule: Toalety przenośne na budowie – co warto wiedzieć. W tym miejscu postanowiliśmy przyjrzeć się przepisom związanym ze stacjonarną lub przenośną ubikacją. Każda osoba powinna mieć do niej zapewniony stały dostęp. Toaleta na budowę może być zorganizowana w formie osobnych kabin lub pomieszczenia. Regulacje prawne określają zarówno odległość WC od stanowiska pracy, jak i liczbę pracowników przypadających na 1 toaletę w danym miejscu.

W przypadku budynków toaleta winna znajdować się nie dalej niż 75 m od miejsca wykonywania pracy i spełniać wymagania sanitarne, a więc być podłączona do kanalizacji i zapewniać dostęp do bieżącej wody. Inaczej to wygląda na przestrzeni otwartej, gdzie z reguły znajdują się ubikacje przenośne. Dopuszczalna odległość pracownika od toalety nie może przekraczać 125 m. Ile toalet na pracownika powinien uwzględnić pracodawca w momencie organizacji zaplecza sanitarnego na budowie? W przypadku 30 mężczyzn jest to 1 toaleta i 1 pisuar. U kobiet natomiast jest to 1 ubikacja przypadająca na 20 osób. Podobnie, jak w przypadku umywalni, toalety powinny mieć zapewnioną odpowiednią wentylację.

Zaplecze sanitarne na budowie – jadalnia dla pracowników

Pracodawca musi zapewnić pomieszczenie do spożywania posiłków. Jadalnia urządzona na terenie budowy powinna być zgodna z jadalnią typu II uwzględnioną w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej. Przepis przewiduje łącznie III typy jadalni. Wyróżnia się zatem:

  1. Jadalnie przeznaczone wyłącznie do spożycia posiłków własnych (minimalna ilość miejsca na jednego pracownika wynosi 1,1 m2).
  2. Jadalnie uwzględniające spożycie własnych posiłków, a także wydawanie napojów – dopuszcza się łączenie ze sobą jadalni typu I z typem II. Pomieszczenie sanitarne tego rodzaju powinno uwzględniać dwie strefy: jedną zgodną z jadalnią typu I i drugą, którą stanowią dodatkowe miejsca przeznaczone do przygotowywania i wydawania posiłków oraz zmywania naczyń.
  3. Jadalnie uwzględniające spożywanie posiłków profilaktycznych, a więc takich, które uzupełniają wydatek energetyczny spożytkowany na pracę w warunkach uciążliwych – np. w niskich bądź wysokich temperaturach. Poza uwzględnieniem obszaru tożsamego z jadalnią typu II ten rodzaj pomieszczenia musi także uwzględniać wszelkie urządzenia sanitarne oraz szatnię dla osób obsługujących.

Co jeszcze należy wiedzieć o wyposażeniu jadalni pracowniczej?

  • Jadalnia nie może być mniejsza niż 4 m2,
  • pomieszczenie powinno uwzględniać odpowiednią liczbę stołów i krzeseł, biorąc pod uwagę liczbę zatrudnionych pracowników,
  • jadalnie powinny być wyposażone w umywalki (minimum 1 umywalka na 20 miejsc),
  • w jadalniach przeznaczonych do przygotowywania własnych posiłków pracownik powinien mieć możliwość podgrzania jedzenia,
  • w przypadku dwóch pierwszych typów jadalni pracownicy powinni mieć możliwość przechowywania posiłków,
  • w pomieszczeniu powinna być zapewniona odpowiednia częstotliwość wymiany powietrza (10-krotna wymiana powietrza na godzinę).

Wypoczynkowe pomieszczenie sanitarne

Zaplecze sanitarne na budowie dla zwiększenia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników może uwzględnić również pomieszczenia przeznaczone do odpoczynku lub stacjonarne pomieszczenia mieszkalne. Na ich wyposażeniu powinny znaleźć się: jadalnia, łóżka, szafki kuchenne, krzesła i stoły – ich liczba zależy od liczby osób korzystających z pomieszczeń.

Palenie w miejscu pracy

Palenie tytoniu w przypadku pracowników budowlanych może odbywać się wyłącznie na otwartej przestrzeni. Wyjątek stanowią specjalnie przygotowane do tego palarnie.

Zaplecze sanitarne na budowie – co zrobić w przypadku, gdy nie można zapewnić dostępu do wyżej opisanych pomieszczeń?

Jeśli umowa zwarta z inwestorem nie przewiduje wykorzystywania już istniejących pomieszczeń, rozwiązaniem są modułowe kontenery i przenośne toalety, dzięki którym można zapewnić pracownikom infrastrukturę sanitarną zgodną z wszelkimi przepisami.

Szukasz odpowiedniego zaplecza sanitarnego na budowę? Skorzystaj z oferty TLC RENTAL, w której znajdziesz toalety na wynajem. Potrzebujesz profesjonalnego serwisu toalet? Skontaktuj się z nami już teraz i dowiedz się, ile kosztuje toaleta przenośna na budowę. Zagwarantuj pracownikom odpowiednie zaplecze sanitarne z TLC RENTAL.