Czy ogrodzenie jest obiektem budowlanym? Odpowiadamy!

Ogrodzenie działki budowlanej zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami nie jest obiektem budowlanym. Uznawane jest za urządzenie budowlane, a tym samym w większości przypadków nie ma obowiązku zgłoszenia jego budowy do odpowiednich urzędów. Istnieją jednak pewne wyjątki, dlatego przed rozpoczęciem prac, warto wiedzieć nie tylko to, czy ogrodzenie jest budowlą, ale również to, jakie formalności należy dopełnić, aby postawić je w sposób legalny. W przeciwnym razie na inwestora lub właściciela inwestycji czekać mogą nieprzyjemne konsekwencje w postaci rozbiórki ogrodzenia, jego przebudowy, czy dodatkowych kosztów. Dowiedz się więcej na ten temat i przejdź do dalszej części artykułu.

Ogrodzenie – definicja

W prawie budowlanym samodzielna definicja ogrodzenia nie istnieje. Pojęcie to zostało zakwalifikowane na równi z takimi elementami jak przyłącza, urządzenia instalacyjne, przejazdy, place postojowe oraz place pod śmietniki i określone jako urządzenie budowlane. Zgodnie z takim ujęciem tematu można przyjąć, że ogrodzenie to urządzenie budowlane, którego zadaniem jest ochrona danego terenu przed wtargnięciem na niego niepowołanych osób trzecich czy zwierząt. Co więcej, wymóg budowy ogrodzenia obowiązuje jedynie podczas trwania budowy domu lub innego budynku. Po jej zakończeniu na działce nie musi znajdować się żaden płot, żywopłot, balustrada. Mało kto jednak decyduje się na takie rozwiązanie, ponieważ brak ogrodzenia to jednocześnie brak prywatności i ochrony przed wtargnięciem na posesję.

Czy ogrodzenie to obiekt budowlany? Co na to prawo budowlane?

Ogrodzenie, obiekt budowlany (budynek, budowla) czy obiekt małej architektury – wszystkie te elementy zostały ujęte w art. 3 pkt 2-4 Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane. Zgodnie z tym dokumentem, tak jak już zostało wspomniane, ogrodzenie w prawie budowlanym uznawane jest za urządzenie budowlane.

W myśl tej zasady obiekt budowlany to:

• budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi;
• budowla stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami;
• obiekt małej architektury.

Natomiast urządzenie budowlane to:

• przyłącza;
• urządzenia instalacyjne (również te, które służą do oczyszczania lub gromadzenia ścieków);
• przejazdy;
• ogrodzenia;
• place postojowe;
• place pod śmietniki.

Odpowiadając zatem na pytanie, czy ogrodzenie jest obiektem budowlanym, należy jednoznacznie stwierdzić, że nim nie jest.

Ogrodzenia działek budowlanych – czy wymagają pozwoleń?

Postawienie ogrodzenia nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę w większości przypadków. Istnieją jednak sytuacje, w których zachodzi taka konieczność – dotyczy to ogrodzenia powyżej 2.20 metra wysokości oraz muru oporowego, który stawia się tam, gdzie są duże różnice wysokości terenu i istnieje ryzyko osuwania się ziemi. Pierwsza z tych sytuacji wymaga zgłoszenia do urzędu, druga otrzymania pozwolenia na budowę. Pozwolenie na budowę ogrodzenia będzie również potrzebne, gdy ma ono otaczać budynek wpisany do rejestru zabytków – oprócz tego potrzebna w tej sytuacji jest również zgoda konserwatora. Do niedawna zamiar budowy ogrodzenia należało zgłosić, gdy miało ono sąsiadować z miejscami publicznymi jak drogi, ulice i parki. Obecnie nie ma takiego obowiązku.

Z wnioskiem o uzyskanie pozwolenia należy zgłosić się do urzędu miasta lub starostwa. Tam niezbędne będzie podanie informacji takich jak rodzaj i sposób wykonywania pracy budowlanych oraz data ich rozpoczęcia. Ponadto należy dostarczyć dokumenty, w tym poświadczenie praw do dysponowania nieruchomością do celów budowlanych, szkic z zaznaczonym ogrodzeniem oraz jeśli takie zostały poczynione – ustalenia z innymi organami. Jeżeli po 21 dniach od złożenia wniosku nie ma żadnej odpowiedzi, oznacza to, że można przystąpić do prac. W pozostałych przypadkach nie jest wymagana zgoda na budowę. Należy jednak pamiętać, że ogrodzenie, aby nie zostało uznane za samowolę budowlaną, musi spełniać szereg ściśle określonych warunków.

Ogrodzenia działki budowlanej – jakie warunki muszą spełniać?

Niezależnie czy ma to być ogrodzenie na stałe, czy płot budowlany, czyli ogrodzenie tymczasowe, przepisy przewidują szereg warunków, jakie należy spełnić przy jego budowie. W przypadku niezastosowania się do nich organ nadzoru budowlanego może wymagać rozbiórki lub przebudowy ogrodzenia. Dodatkowe wymogi znaleźć można w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Co zatem mówi dokładnie to rozporządzenie oraz prawo budowlane?

Ogrodzenia działki powinny być budowane z uwzględnieniem:

• bezpieczeństwa – jest to dość szerokie pojęcie, niemniej jednak w świetle prawa oznacza przede wszystkim brak niebezpiecznych wykończeń ogrodzenia jak na przykład tłuczone szkło, drut kolczasty, ostre metalowe elementy na wysokości mniejszej niż 1,8 metra. Wyjątek stanowią ogrodzenia wewnętrzne, znajdujące się na terenie zakładów penitencjarnych. Ponadto ogrodzenie powinno powstać zgodnie ze sztuką budowlaną i wykazywać dobry stan techniczny. W przypadku ogrodzenia, które jest zaniedbywane i stwarza zagrożenie, organ nadzoru budowlanego może zażądać jego rozbiórki;
• planu zagospodarowania terenu – przed rozpoczęciem budowy ogrodzenia należy zapoznać się z miejscowym planem zagospodarowania terenu, gdyż gmina może określić w nim warunki jego powstania. Może zdarzyć się tak, że z góry zostaną narzucone materiały, z jakich można wykonać ogrodzenie, jego wygląd lub maksymalna wysokość. To jednak nie wszystko, bo w dokumencie tym znaleźć można również informacje o planowanych inwestycjach w zakresie budowy czy przebudowy dróg. Należy wziąć to pod uwagę, ponieważ wyznaczane są też odległości, jakie powinno się zachować pomiędzy płotem czy murem a drogami. W momencie budowania ogrodzenie może znajdować się w odpowiedniej odległości, jednak w przypadku planowanej przebudowy drogi może okazać się ona niewystarczająca, a wtedy konieczne będzie przesunięcie ogrodzenia. Aby uniknąć tak kosztownych pomyłek, warto zapoznać się szczegółowo z planem zagospodarowania terenu, a jeżeli taki nie został opracowany to z informacjami zawartymi w decyzji o warunkach zabudowy;
• wymiarów furtki i bramy – z oczywistych względów każde ogrodzenie musi być wykończone furtką i bramą. Ta kwestia również jest uregulowana w przepisach, które mówią, że minimalna szerokość bramy to 2,4 metra, a furtki – 0,9 metra. Poza tym elementy te muszą otwierać się na wewnętrzną stronę działki i nie mogą mieć progów. Ponadto wjazd i brama, a dokładnie ich usytuowanie powinno być wcześniej ustalone z zarządem dróg, tak by nie stwarzało zagrożenia dla pozostałych użytkowników drogi, przy której znajduje się posesja.

Ogrodzenie – obiekt budowlany. Wyjątek od reguły

Istnieje pewien wyjątek, kiedy to ogrodzenie w prawie budowlanym jest uznawane za obiekt budowlany. Dotyczy to sytuacji, w której otacza ono działkę niezabudowaną. Potwierdzeniem tego jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 29 stycznia 2015 r., zgodnie z którym urządzeniem budowlanym jest ogrodzenie działki zabudowanej, natomiast obiektem budowlanym – ogrodzenie działki niezabudowanej.

Tymczasowe ogrodzenie działki w kontekście prawa i pozwoleń

Żadne przepisy nie wymagają, aby ogrodzenie trwałe otaczało teren domu czy innego budynku. Jest to indywidualna decyzja właściciela czy inwestora. Inaczej wygląda to w przypadku ogrodzenia tymczasowego. Mimo że również nie jest ono obiektem budowlanym, to jego postawienie jest obowiązkowe w przypadku rozpoczęcia budowy. Ma to na celu ochronę przed ewentualnymi wypadkami, o które nietrudno na placu budowy. Postawienie płotu budowlanego od 2015 roku nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę czy zgłoszenia tego faktu do jednego z urzędów. Podobnie jednak jak ogrodzenie trwałe musi spełniać określone w przepisach warunki. Przede wszystkim nie może być niższe niż 1,5 metra, a gdy przekracza 2,20 metra należy zgłosić jego budowę do odpowiedniej instytucji. Nie musi również otaczać całej posesji, może jedynie przebiegać wokół części terenu, na której odbywają się prace – odległość nie może być jednak mniejsza niż 1/10 wysokości wznoszonego budynku.

Konsekwencje samowoli budowlanej

W przypadku stawiania ogrodzenia bez pozwolenia, kiedy jest ono wymagane, bez zgłoszenia do urzędu czy niezgodnie z obowiązującymi przepisami, organ nadzoru budowlanego może wydać nakaz jego rozbiórki. Wyjściem z tej sytuacji może być legalizacja ogrodzenia, wymaga ona jednak spełniania pewnych warunków i uiszczenia opłaty legalizacyjnej, która wynosi 2500 złotych. Ogrodzenie musi więc nie tylko być zgodne z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, ale także spełniać wszystkie warunki określone w przepisach. W przypadku, gdy ogrodzenie jest wznoszone bez odpowiednich pozwoleń lub wymaganego zgłoszenia nadzór budowlany może wstrzymać prace. Niestosowanie się do tych decyzji może skutkować karą grzywny, a także ograniczeniem lub pozbawieniem wolności do dwóch lat.

Czy ogrodzenie jest obiektem budowlanym? Podsumowanie

Odpowiadając na pytanie, czy ogrodzenie jest obiektem budowlanym, należy powiedzieć, że co do zasady nim nie jest. Istnieją jednak pewne wyjątki, kiedy to uznawane jest ono za obiekt budowlany lub wymaga pozwolenia na budowę czy zgłoszenia do odpowiedniej instytucji. Jeśli jednak ogrodzenie nie wpisuje się w żaden z wyjątków – nie jest murem oporowym, nie otacza działki niezabudowanej lub nie powstaje wokół obiektu wpisanego do rejestru zabytków – nie jest wymagane żadne pozwolenie. Może się jednak zdarzyć, że ogrodzenie będzie wymagało oficjalnego zgłoszenia do urzędu – na przykład wtedy, gdy jego wysokość będzie przekraczać 2.20 metra.

Należy jednak pamiętać, że nawet jeśli budowa muru czy płotu nie wymaga pozwoleń, nie oznacza to, że przy jego budowie nie obowiązują żadne zasady. Wręcz przeciwnie, budowa ogrodzenia obwarowana jest szeregiem ściśle określonych przepisów, do których należy się stosować, aby nie została ona uznana za samowolę.